Wanneer een primaire zorgfiguur niet is afgestemd op de noden van een baby, zal de baby dit ervaren als een inbreuk op de voortgang van het zijn en reageren door zich te pantseren om te kunnen overleven. Hiervoor wordt dan een prijs betaald, zoals verlies aan levendigheid. Dit inzicht komt van Winnicott. Sylvia Janson belicht deze analytische grootmeester in het eerste artikel (zie ook het gratis artikel).

In het tweede artikel onderzoekt Esther Spuijbroek het grensgebied tussen ethiek en psychoanalyse. Regels, doelen en deugden zijn belangrijk, maar nooit absoluut en dikwijls in conflict met elkaar. Morele besluitvorming veronderstelt een capaciteit om te balanceren tussen conflicterende regels, waarden en verantwoordelijkheden, in relatie tot de bijzondere feiten en dynamiek in de specifieke analytische situatie. Spuijbroek pleit voor een grotere taalvaardigheid binnen de psychoanalytische wereld die recht doet aan de ethische dimensie.

Doodsangst is een onderwerp waar psychoanalytische auteurs niet vaak over schrijven. Quin van Dam is wat dit betreft een uitzondering. Hij benadert het thema in zijn artikel vanuit een existentieel psychoanalytisch oogpunt.

Michel Boyer stelt in zijn artikel over het borderlinedilemma doodsangst eveneens aan de orde. Hij karakteriseert zijn aanpak als een op MBT geïnspireerde transference focused psychotherapy (TFP). Hierbij is het nodig dat de patiënt zijn alien self, dat wil zeggen zijn betekenisloosheid, volledig kan ervaren met gevolgen voor het epistemisch verlangen. Daardoor zou de annihilatieangst zijn grond verliezen.

Ter afsluiting een citaat van Trui Missinne (Naast de Bank): ‹ Bij de D van dood […] zegt de Vlaamse schrijver Stefan Hertmans […] dat je je eigen dood niet kunt ervaren. We kunnen alleen de dood van de ander ontmoeten en daardoor leren wat het is om dood te zijn. Ook al kunnen we niet begrijpen dat ons leven ophoudt. We trainen ons in voorbereiding op het grote afscheid via de vele kleine en grote verliezen in ons leven — de koele meren des doods stijgen onafwendbaar naarmate we ouder worden ›.