Vreemde intimiteit
Samenvatting
Nog niet zo lang geleden, in 1970, voerde een zekere Bion de notie in van faith: het geloof dat er een ultieme waarheid (O) bestaat, een waarheid die we niet alleen nog niet kennen maar die we ook nooit zúllen kennen. De uitspraak indachtig dat het reële altijd onkenbaar zal blijven, slechts een dertigtal jaren eerder genoteerd door een zekere Freud, stelt hij dat O niet behoort tot de orde van wat we zintuiglijk, ‹objectief› kunnen kennen. O kunnen we niet kennen, maar alleen ‹worden›. Zo meent Bion dat het fundamenteel is voor het psychoanalytische werk dat de analyticus zich bevindt in een toestand van faith ten aanzien van de onbewuste waarheid van de patiënt — zoals de pasgeboren baby ‹gelooft› in de borst. Hoe imaginair de bereikbaarheid van die waarheid ook wordt geacht, toch is het geloof erin een noodzakelijke voorwaarde om hoe dan ook een analytisch proces in beweging te brengen. Bion benadrukt dat dit ‹geloof› een fundamenteel wetenschappelijke geestestoestand is en in deze context losgemaakt zou moeten worden van zijn religieuze connotaties. Voor mij impliceert ‹geloof› vooral dat we ons in ons analytische werk blijven laten uitdagen door het onbekende, het vreemde, en ons denken niet laten verkrampen door ons vast te klampen aan het vertrouwde. Deze vorm van geloof gaat niet samen met memory and desire: het laat zich niet leiden door de herinnering aan wat we reeds kennen noch door het verlangen deze kennis bevestigd te zien. Herinnering en verlangen kunnen wel een rol spelen als het gaat om een representatie van dat geloof. Vertrouwen kan zo'n representatie zijn van een wetenschappelijk geloof. Het vertrouwen van de analyticus in de mogelijkheden van de psychoanalyse om een subject in contact te brengen met zijn onbewuste waarheid is gebaseerd op de herinnering aan een constructieve ervaring, die de analyticus graag opnieuw wil realiseren. Het probleem hier is echter dat, ondanks onze analytische ervaring, elke patiënt nieuw en uniek is. Toch kan ook vertrouwen, voor zover de echo van het geloof in de betekenis die Bion eraan geeft erin weerklinkt, ons helpen open te staan voor het onbekende.
Onbeperkt toegang tot het online archief?
Wilt u dit artikel en alle andere artikelen in het archief onbeperkt kunnen lezen?
Log in of neem een abonnement.
© 2009-2024 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
Nieuwsbrief Boom Psychologie
Meld u nu aan en ontvang maandelijks de Boom Psychologie nieuwsbrief met aantrekkelijke aanbiedingen en de nieuwe uitgaven.
Aanmelden