Het (ge)weten van de analyticus
Samenvatting
In de periode van zijn zelfanalyse, in de jaren negentig van de negentiende eeuw, heeft Freud een droom over een patiënte, de bekende ‹droom van Irma's injectie›. Hij interpreteert deze als een wensvervulling: de droom pleit hem namelijk vrij van de verantwoordelijkheid voor Irma's gezondheidstoestand, hij wijt deze aan verschillende andere factoren en aan andere collega-artsen. (Freud 1900, p. 135). Freud heeft last van zijn geweten, meer bepaald van de onbewuste ‹zelfgerichte› emoties schuld en schaamte, die hij zijn professionele trots niet wil laten verstoren en daarom in de droom afschuift op anderen. Hoe uitvoerig hij deze droom ook bespreekt — geen andere droom in de analytische literatuur is zo uitgebreid als deze onder de loep genomen door de dromer zelf — toch ontkent hij niet dat er enige terughoudendheid in zijn verslag ervan meespeelt, maar wie daar kritiek op heeft, ‹moet zelf maar eens proberen oprechter te zijn dan ik› (1900, p. 137). Freud had geen zin de droom te duiden ‹omdat de duiding iets bevat waartegen ik mij verzet. Nu de droom is geduid, kom ik te weten waartegen ik mij had verzet› (p. 154). Dat weten heeft betrekking op een onbewuste gewetenskwestie. De ontmaskering van de verholen wens leidt tot een onverholen bekentenis: ik ben verantwoordelijk voor het mislukken van de analyse, alleen ikzelf en niemand anders is daar schuldig aan. Voor zover elke droom een wens vervult, zal het geweten er een rol in hebben, anders zou de wens niet verhuld hoeven worden. Dit is niet noodzakelijk in strijd met de latere intersubjectieve benadering van dromen. Als een droom, van analyticus of patiënt, het analytisch koppel helpt een probleem in het analytische proces te reveleren, doet hij dit dikwijls op verdoken wijze, wat erop wijst dat zij niet van het betreffende probleem wilden weten. Dromen zijn vervormde bekentenispogingen, waarvan de stremming door het duiden wordt opgeheven.
Onbeperkt toegang tot het online archief?
Wilt u dit artikel en alle andere artikelen in het archief onbeperkt kunnen lezen?
Log in of neem een abonnement.
© 2009-2024 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
Nieuwsbrief Boom Psychologie
Meld u nu aan en ontvang maandelijks de Boom Psychologie nieuwsbrief met aantrekkelijke aanbiedingen en de nieuwe uitgaven.
Aanmelden