Over de mislukkingen van de psychoanalyse
Samenvatting
André Green, die op 22 januari 2012 te Parijs is overleden, laat ons met zijn laatste boek een negatieve erfenis na. Na vijftig jaar analytische praktijk blikt hij terug op zijn mislukkingen. Moeten we deze negatieve erfenis aannemen? Ik meen van wel, want ze confronteert ons met de vraag naar de grenzen van de psychoanalyse. Waarom denk ik aan een negatieve erfenis? Een psychoanalyse met ontgoochelde en ontgoochelende patiënten zal ons immers weinig persoonlijke glorie opleveren. Volgens Green hebben de desillusies tijdens het analytische werk te maken met de internalisatie van het negatieve (‹l'intériorisation du négatif›): de psyche heeft zich onbewuste verdedigingsreacties eigen gemaakt waardoor ze niet meer functioneert volgens het lustprincipe. De processen verlopen in omgekeerde richting. Als ultieme overlevingspoging primeert de destructieve drift over de eros. Green noemt twee betekenissen van het negatieve, aansluitend op wat hij in 1993 als ‹le travail du négatif› heeft beschreven: [1] het omgekeerde van het positieve, het positieve voorafgegaan door een minteken, de aversie voor een bewuste inhoud in relatie tot een aantrekking vanuit het onbewust systeem; [2] een radicale afwijzing van het positieve: het positieve wordt niet erkend doch kapotgemaakt, negativisme primeert en richt zich op het aanvallen van verbanden, en uit zich in rigide herhalingsdwang en masochisme. Deze processen zijn ook als sociocultureel verschijnsel herkenbaar, bijvoorbeeld de Holocaust. Green refereert naar de romans van Grossman en Kertész om zijn stellingen over het negatieve te ondersteunen.
Onbeperkt toegang tot het online archief?
Wilt u dit artikel en alle andere artikelen in het archief onbeperkt kunnen lezen?
Log in of neem een abonnement.
© 2009-2024 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
Nieuwsbrief Boom Psychologie
Meld u nu aan en ontvang maandelijks de Boom Psychologie nieuwsbrief met aantrekkelijke aanbiedingen en de nieuwe uitgaven.
Aanmelden