Een vreemde gast
Summary
A strange customer. Psychoanalysis and philosophy
Although the relation between philosophy and psychoanalysis has never been an easy one, the recent turn in philosophy towards the other seems to have bridged the gap that once separated the two. With notions like the other-in-the-self having become almost self-evident in recent philosophical discourse, it would seem that there is no longer any deep disagreement between the psychoanalytic and the philosophical approach to the relationship between the same and the other. But such optimism is misplaced. More often than not, what lies hidden behind the hospitality with which philosophy welcomes psychoanalysis is but another and more subtle form of resistance: instead of seeking to reduce the other to the same, contemporary philosophy inverts the procedure and reduces the same to the other. Kristeva’s The foreigner in ourselves is analysed in this connection and contrasted with a Freudian and Lacanian reading of the narcissism of minor differences, which points to quite different conclusions.
Literatuur
- Augustinus, A. (1981). Belijdenissen (vert. G. Wijdeveld). Amsterdam: Athenaeum-Polak & Van Gennep.
- Augustinus, A. (1984). De stad van God (vert. G. Wijdeveld). Amsterdam/Baarn: Athenaeum-Polak & Van Gennep/Ambo.
- Bernet, R. (1996). Over de premissen van Lacan: manifestatie en terugtrekking van het onbewuste in de drift, de voorstelling en het affect. In N. Kok & K. Nuijten (red.), In dialoog met Lacan. Psychoanalytische, filosofische en literatuurtheoretische beschouwingen (p. 65-85). Meppel/ Amsterdam: Boom.
- Derrida, J. (1996). Geweld en metafysica. Essay over het denken van Emmanuel Levinas (vert. D. De Schutter). Kampen/Kapellen: Kok Agora/Pelckmans.
- Flynn, B. (1992). Political Philosophy at the Closure of Metaphysics. New Jersey/Londen: Humanities Press.
- Freud, S. (1918). Bijdragen tot de psychologie van het liefdesleven III: Het maagdelijkheidstaboe. Sigmund Freud Nederlandse Editie: Klinische beschouwingen 2 (p. 199-220). Amsterdam/Meppel: Boom.
- Freud, S. (1919). Het ‘Unheimliche’. Sigmund Freud Nederlandse Editie: Cultuur en religie 2 (p. 153-196). Amsterdam/Meppel: Boom.
- Freud, S. (1921). Massapsychologie en Ikanalyse. Sigmund Freud Nederlandse Editie: Cultuur en religie 5 (p. 9-94). Amsterdam/Meppel: Boom.
- Freud, S. (1925). Die sittliche Verantwortung für den Inhalt der Träume. Sigmund Freud. Gesammelte Werke. Band I (p. 565-569). Frankfort a.M.: Fischer.
- Freud, S. (1930). Het onbehagen in de cultuur. Sigmund Freud Nederlandse Editie: Cultuur en religie 3 (p. 77-173). Amsterdam/Meppel:Boom.
- Freud, S. (1930b). Das Unbehagen in der Kultur. Sigmund Freud Studienausgabe Band IX (p. 191-270). Frankfurt a.M.: Fischer.
- Freud, S. (1939). De man Mozes en het monotheïsme. Drie verhandelingen. Sigmund Freud Nederlandse Editie: Cultuur en religie 6 (p. 9-155). Amsterdam/Meppel: Boom.
- Gehlen, A. (2004). Urmensch und Spätkultur. Philosophische Ergebnisse und Aussagen. Frankfurt a.M.: Klostermann.
- Habermas, J. (1968). Erkenntnis und Interesse. Frankfurt a.M.: Suhrkamp.
- Julien, Ph. (1990). Le retour à Freud de Jacques Lacan. L’application au miroir. Paris: E.P.E.L.
- Kessler, A. (1983). Identität und Kritik. Zu Habermas’ Interpretation des psycho-analytischen Prozesses. Würzburg: Königshausen & Neumann.
- Kristeva, J. (1991). De vreemdeling in onszelf. Amsterdam: Uitgeverij Contact.
- Lacan, J. (1949). Le stade du mirroir comme formateur de la fonction du Je telle qu’elle nous est révélée dans l’expérience psychanalytique. In J. Lacan (1966). Ecrits (p. 93-100). Parijs: Seuil.
- Laplanche, J. & Pontalis, J.-B. (1972). Das Vokabular der Psychoanalyse (2 Bände). Frankfurt a.M.: Suhrkamp.
- Levinas, E. (1961). Totalité et Infini. Essai sur l’extériorité. Den Haag: Martinus Nijhoff.
- Levinas, E. (1978). Autrement qu’être ou au-delà de l’essence. Dordrecht: Kluwer.
- Levinas, E. (1987). De totaliteit en het Oneindige. Essay over de exterioriteit (vert. Th. de Boer - C. Bremmers). Baarn: Ambo.
- Lyotard, J.-Fr. (1990). La mainmise. Autres Temps. Les cahiers du christianisme social, 25, 16-26.
- Sartre, J.-P. (1943). L’être et le néant. Essai d’ontologie phénoménologique. Paris: Gallimard (ik citeer de TEL-editie met op de cover Giacometti).
- Vergilius (1995). Aeneis (vert. M.A. Schwartz). Amsterdam: Athenaeum-Polak & Van Gennep.
- Vergote, A. (1958). Philosophy’s interestin Psychoanalysis. Philosophy Today, 2, 253-273.
- Visker, R. (1999). Truth and Singularity. Taking Foucault into Phenomenology. Dordrecht: Kluwer.
- Visker, R. (2003). De goede ander. Hoe vreemd is de multiculturele Ander? In L. Jansen & N. Oudejans (red.), De Vreemdeling (p. 87-107). Budel: Damon.
- Visker, R. (2004). The Inhuman Condition. Looking for Difference after Levinas and Heidegger. Dordrecht: Kluwer.
- Visker, R. (2005). Vreemd gaan en vreemd blijven. Filosofie van de multiculturaliteit. Amsterdam: SUN.
- Williams, B. (1985). Relativism and Reflection. In B. Williams, Ethics and the Limits of Philosophy (p. 156-173). Cambridge MA: Harvard University Press.
© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
Jaargang 31, nr. 1, maart 2025
Nieuwsbrief Boom Psychologie
Meld u nu aan en ontvang maandelijks de Boom Psychologie nieuwsbrief met aantrekkelijke aanbiedingen en de nieuwe uitgaven.
Aanmelden
