Fatale vrouwen, bange mannen?
Summary
Fatal women, frightened men?
The concept or the femme fatale originated in the fin de siècle period. Painters, writers and (pseudo) scientists contributed to its development. The idea took hold as a reaction to the sexual emancipation of women. Female sexuality independent of men was seen by men as dangerous and destructive. The nineteenth-century view of the femme fatale is exemplified by the eponymous main character of Alban Berg’s opera Lulu (1935). However, this character can also be understood psychoanalytically, on an individual basis, with a ‘fatal childhood’ leading to the adult femme fatale.
Key words:
fatal childhood, femme fatale, opera Lulu
Literatuur
- Angier, N. (1999). De vrouw, de waarheid over het vrouwelijk lichaam. Amsterdam: Prometheus.
- Bade, P. (1979). Femme fatale; images of evil and fascinating women. New York: Mayflower Books.
- Bair, D. (1996). Anaïs Nin, biografie. (Vert. van: Anaïs Nin: A biography, 1995). Baarn: Anthos.
- Bel, J. (2003). De femme fatale in de literatuur: de vrouw als meedogenloos kunstwerk. In H. van Os e.a., Fatale Vrouwen, 1860-1910 (p. 55-64). Wommelgem: BAI.
- Dijkstra, B. (1986). Idols of perversity. Fantasies of feminine evil in fin-de-siècle culture. New York/Oxford: Oxford University Press.
- DNO (2002). Tekstboek bij Lulu. Amsterdam: De Nederlandse Opera Stichting.
- Dottin-Orsini, M. (1993). Cette femme qu’ïls dissent fatale. Textes et images de la misogynie fin-de-siècle. Parijs: Ed. Grasset.
- Hillenaar, H., Schönau, W. (2004). Tekst en psyche; psychoanalytische tekstinterpretatie in de praktijk. Amsterdam: Boom.
- Hilmar, R. (1978). Alban Berg. Leben und Wirken in Wien bis zu seinem ersten Erfolgen als Komponist. Graz: Bohlau.
- Jones, S. (2002). De man, het zwakke geslacht. Amsterdam: Ambo/Anthos, 2003.
- Kennedy, M. (1999). Richard Strauss. Man, Musician, Enigma. Cambridge: Cambridge University Press.
- Kleibrink, M. (2003). Vrouw en mythe. In H. van Os e.a., Fatale Vrouwen, 1860-1910 (p. 21-27). Wommelgem: BAI.
- Kakar, S. (1989). Intimate Relations. Exploring Indian sexuality. New Delhi: Penguin Books.
- Klerk, A. de (2003). De fatale vrouw en haar geheimen vanuit psychoanalytisch perspectief. In H. van Os e.a., Fatale Vrouwen, 1860-1910 (p. 43-53). Wommelgem: BAI.
- Os, H.W. van (2003). Het toneel van de femme fatale. In H. van Os e.a., Fatale Vrouwen, 1890-1910 (p. 11-19). Wommelgem: BAI.
- Schalkwijk, F. (2002). Lezingen over de opera ‘Salomé’ van R. Strauß (januari 2002) en ‘Lulu’ van A. Berg (mei 2002). Amsterdam: Het Muziektheater.
- Scherliess, V. (1975). Alban Berg. Hamburg: Rowohlt.
- Steinz, P. (2004). Femmes fatales in de fictie. NRC-Handelsblad, 5 maart 2004.
- Tojner, P.E. (2001). Munch in his own words. München: Prestel.
- Wedekind, F. (1895, 1902). Erdgeist & Die Büchse der Pandora. München: Goldmann Verlag, 1995.
- Weininger, O. (1903). Geschlecht und Charakter. Sonderausgabe. München: Matthes & Seitz, 1997.
- Würz, S. (2000). Kundry, Salomé, Lulu. Femmes fatales im Musikdrama. Frankfurt: Peter Lang Verlag.
© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x
De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.
Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.
Nieuwsbrief Boom Psychologie
Meld u nu aan en ontvang maandelijks de Boom Psychologie nieuwsbrief met aantrekkelijke aanbiedingen en de nieuwe uitgaven.
Aanmelden