Found in Translation

Laplanche keert net als Lacan terug naar Freud om vanuit een postmoderne hermeneutiek op zoek te gaan naar inconsistenties, tegenstrijdigheden of haperingen anderszins in diens werk. Dit soort tegenstellingen is bij Freud min of meer bon usance omdat zijn theorie zich werkende weg ontwikkeld heeft. Zo is er een eerste, ook wel toxische angsttheorie waarin Freud postuleerde dat verdringing leidt tot angst. In zijn tweede angsttheorie, verbonden met het structurele model, beweert Freud het tegenovergestelde, namelijk dat (signaal)angst leidt tot verdringing. Misschien wel het bekendste voorbeeld van een radicale wisseling van standpunt betreft de verleidingstheorie, die Freud tussen 1895 en 1897 hanteerde om deze vervolgens te verwerpen. De casus van Katharina is een mooi voorbeeld uit deze periode. Met name deze verleidingstheorie, die al tot veel controverses leidde binnen de psychoanalytische wereld (zie Masson 1985), heeft de aandacht van Laplanche. Hij wijst deze niet zozeer af, maar vult deze aan, hertaalt en verbreedt het belang van aspecten van de oorspronkelijke theorie, om vervolgens tot een meer algemene verleidingstheorie te komen.

Laplanche is echter vooral bekend van zijn werk samen met Pontalis aan het Vocabulaire de la Psychanalyse. De Engelse vertaling hiervan is ook bekend geworden, lang voordat er in 1994 een eerste versie van het Psychoanalytisch Woordenboek verscheen. Hierin staat opmerkelijk genoeg geen verwijzing naar de persoon of het werk van Laplanche of Pontalis. Verder is Laplanche nauw betrokken geweest bij de vertaling van Freud naar het Frans. Dit alles kunt u lezen in de artikelen van Lucas Schalk, Erik Plass en Marc Hebbrecht.

In het vierde artikel, van Eveline Ego en Géraldine Castiau, staat Laplanche iets minder centraal, hoewel deze bijdrage ook een voorbeeld is van een ontmoeting in vertaling. Dit artikel is namelijk een onderdeel van de nieuwe rubriek Found in Translation (FIT).

In samenwerking met de Revue Belge de Psychanalyse, een tijdschrift dat al sinds 1982 bestaat, nu de 43e jaargang kent en verbonden is met de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse, gaan we eenmaal per jaar een geplaatst artikel na vertaling uitwisselen. In het laatste nummer van de Revue verscheen een artikel van Myriam Van Gael (in 2023 bij ons opgenomen) en, zoals gezegd, in het huidige themanummer van ons Tijdschrift verschijnt een vertaald artikel van Ego en Castiau, geschreven naar aanleiding van een workshop tijdens het eerdergenoemde symposium over Laplanche van de Belgische Vereniging voor Psychoanalyse.

De redactie hoopt binnenkort nog een nieuwe rubriek te lanceren: we willen analytici vanuit verschillende invalshoeken naar eenzelfde voor hen onbekende casus laten kijken om daar een beoordeling van te geven en vragen over te beantwoorden. Het betreft een geval uit het Single Case Archive of een anderszins vrijgegeven casus, zodat er geen problemen kunnen ontstaan rondom privacy en ongewenste herkenning. Deze rubriek lijkt dan ook op onze vroegere rubriek Therapeut aan het werk, met als belangrijk verschil dat de behandelaar van de betreffende patiënt niet aan het woord komt.

Afsluitend doe ik namens de redactie een oproep aan de lezers om bijdragen in te sturen voor de rubrieken Scènes, Naast de bank en Histories. Ook de verslaglegging van een symposium of bijeenkomst met een psychoanalytische signatuur of een reactie op een artikel in het Tijdschrift zien we graag tegemoet. Ten slotte over de boekenrubriek: leest u een interessant boek waarvan u denkt dat het bredere aandacht verdient onder collega’s, aarzel niet en schrijf een recensie. Ze zijn van harte welkom ter nadere redactionele beoordeling.

© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x

De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.