Stemmen

Maar er zijn heel wat interessante gedachten en feiten te lezen in dit boekje. Vooral de historische schetsen vond ik zeer lezenswaard. Ik geef enkele voorbeelden.

Victor Kandinsky (oom van de bekende schilder), een psychiater die zelf leed aan psychosen, publiceerde verschillende studies over het onderwerp. De levendigheid en authenticiteit van zijn relaas over zijn eigen hallucinatoire ervaringen waren voor die tijd (tweede helft negentiende eeuw) uitzonderlijk en baanbrekend te noemen. Hij definieert zijn ervaringen als ‹pseudohallucinaties›, niet voortvloeiend uit de buitenwereld of vanuit iets bovennatuurlijks, maar louter subjectieve waarnemingen, die in levendigheid en karakter lijken op echte hallucinaties maar geen objectieve realiteit bezitten.

De Kroon beschrijft uitvoerig het korte leven van Jeanne d'Arc (vijftiende eeuw) en de stemmen die zij hoorde vanaf haar dertiende jaar. Het leverde haar zowel de brandstapel op als een heiligverklaring bijna vijfhonderd jaar later.

De centrale stelling in dit boek is dat een hallucinatie niet zozeer een waarnemingsstoornis is als wel een denkstoornis. Het waarnemen en de hallucinatie in het bijzonder kan men niet loskoppelen van het denken, het interpreteren. Door de waarneming te bestuderen in samenhang met het denken en de interpretatie brengt De Kroon de hallucinatie in nauwe relatie met het symbolische systeem bij uitstek, de taal, het middel dat de interpretatie mogelijk maakt.

En hier komt Lacan om de hoek kijken: het symbolische, de Ander, gaat aan de waarneming vooraf. In dit deel raakt De Kroon op dreef vanuit zijn lacaniaanse denken en jargon — wellicht dagelijkse kost voor hemzelf, maar een meer dan stevige maaltijd voor heel wat disgenoten.

Zeker voor psychotherapeuten die werken met psychotische patiënten en houden van geschiedenis, is dit werk aan te bevelen. De implicaties ervan voor de dagelijkse psychoanalytische praktijk zijn beperkt.

© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x

De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.