MENU
  • Home
  • Actueel
    • Nieuws
    • Agenda
  • Inhoud
    • Laatste nummer
    • Archief
    • Rubrieken
    • Redactioneel
    • Artikel
    • Boekessay
    • Naast de bank
    • Scènes
    • Histories
    • Verslagen
    • Boeken
  • Auteurs
    • Overzicht auteurs
    • Auteursrichtlijnen
    • Artikel indienen
  • Abonnementen
    • Abonnement aanvragen
    • Proefabonnement
    • Voorwaarden en wijzigingen
  • Over TvPa
    • Redactie
    • Adverteren
    • Links
    • Contact
Inloggen
Inhoud
Inhoudsopgave jaargang 20 (2014) / nummer 2
PDF  

Bezetenheid, melancholie en de constructie van geestesziekten

Enkele notities bij Freuds Een duivelsneurose in de zeventiende eeuw
Herman Westerink
17 maart 2015

Nederlands English

Samenvatting

Een centrale vraag in de literatuur over de geschiedenis van de waanzin en de psychiatrie en over de cultuurhistorische plaats van de psychoanalyse is de vraag of en in hoeverre nosologische categorieën en classificatiesystemen historische constructies zijn of misschien toch adequate beschrijvingen van universele en onveranderlijke ‹natuurlijke soorten›. Thomas Szasz en Michel Foucault zijn begin jaren zestig de eersten die betogen dat psychische ziekten theoretische constructen zijn zonder feitelijke basis (Szasz 1975). Zij zeggen dat de opkomst van de moderne psychiatrie met haar telkens weer aan veranderingen en verschuivingen onderhevige classificatiesystemen gezien moet worden als het resultaat van sociaal-culturele uitsluitings- en disciplineringsmechanismen (Foucault 1961; Szasz 1975). Meer recent heeft vooral Ian Hacking laten zien dat in de psychiatrie sociaal-culturele discursieve formaties en ordeningsmodellen bepalend zijn voor hoe subjecten geconstitueerd worden binnen het begrensde veld van mogelijkheden dat met deze formaties en modellen is gegeven. Verschillende vormen of typen van subjectiviteit (d.w.z. de zelfconstitutie van het subject in zijn verhouding tot de eigen innerlijkheid en lichamelijkheid) worden pas mogelijk binnen een specifiek sociaal-cultureel veld van kennis (theorieën en categorieën) en praktijk (regulatieve procedures en technieken, instituties) (Hacking 1995; 2004).

Summary

Demonic possession, melancholia and the construction of mental illnesses — Remarks on Freud's A Seventeenth-Century Demonological Neurosis

In this article the author presents a new reading of Freud's notes on demonic possession and his 1923 essay A Seventeenth-Century Demonological Neurosis. He shows that Freud's interpretation of the Bavarian painter Haitzmann's encounters with the devil as melancholia can be analyzed and understood as illustrative of the problematics of the cultural historical place of psychoanalysis and the question if and to what extent psychiatric classifications and nosological categories are social and cultural constructs. The interpretation of Haitzman's case as melancholia instead of hysteria reflects the gradual disappearance of hysteria from psychiatric literature and illustrates the fact that Freud inscribes psychoanalysis in a psychiatric body of knowledge. The two options of interpretation of demonic possession we find in Freud's work, hysteria and melancholia, reflect the two basic types of demonic possession we find in early modernity as related to the development of various ‹psychological› models of religious subjectivity.  

 

Keywords

demonic possession early modernity hysteria melancholia psychiatry

Keywords

demonic possession early modernity hysteria melancholia psychiatry

Onbeperkt toegang tot het online archief?

Wilt u dit artikel en alle andere artikelen in het archief onbeperkt kunnen lezen?
Log in of neem een abonnement.

Aanmelden
Vorige Inhoudsopgave Volgende
Twitter Facebook Linkedin
Delen Print PDF

© 2009-2021 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x


De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:


Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

Jaargang 26, nr. 4, december 2020

Neem een ABONNEMENT Laatste editie Archief

Nieuwsbrief Boom Psychologie

Meld u nu aan en ontvang maandelijks de Boom Psychologie nieuwsbrief met aantrekkelijke aanbiedingen en de nieuwe uitgaven.

Aanmelden

Boeken

Positieve psychologie - De toepassingen
Fredrike Bannink
€ 24,95
Meer informatie
Handboek suïcidaal gedrag bij jongeren
Jan Meerdinkveldboom, Ineke Rood, Ad Kerkhof
€ 26,95
Meer informatie
Diagnostiek in de praktijk
Frans Schalkwijk
€ 39,50
Meer informatie

Privacy policy

Algemene voorwaarden

© 2009-2021
Boom uitgevers Amsterdam

Redactieadres

Romana Goedendorp

Miquelstraat 131

2522 KN  Den Haag
tvpsychoanalyse@gmail.com

Administratie

Boom uitgevers Amsterdam B.V.

Postbus 15970

1001 NL Amsterdam

Nederland

(020) 520 01 20

abonnementen@bua.nl