Het tuchtrecht gewogen

Samenvatting

Om de strekking van Verslagen door het tuchtrecht goed te kunnen begrijpen is ervaring met dit fenomeen zeer behulpzaam. Het komt mij voor dat de groep hulpverleners in de medische zorg die niet met het tuchtrecht te maken hebben gehad steeds kleiner wordt en dat heeft alles te maken met de voortvarendheid waarmee de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGZ) de laatste tien jaar te werk gaat. Een en ander heeft een historische achtergrond, want zo'n vijftien jaar geleden ontstond er ‹gemor onder het volk› als zou de Inspectie bij voorkomende klachten te veel de kant van de professionals kiezen. Het ongenoegen zwol aan en werd aangemoedigd door de media die wel wat schandaaltjes konden gebruiken waar het de handel en wandel van de medische elite betrof. De Inspectie is weliswaar in het leven geroepen om de kwaliteit van de medische zorg te verbeteren en geen normaal denkend mens kan daarop tegen zijn, maar op het moment lijkt het erop dat de Inspectie in haar ijver is doorgeslagen. De meeste zaken die voor de tuchtrechter komen, zijn geïnitieerd door de Inspectie, zoals ook blijkt uit de verslagen in dit boek van Martin Appelo. De auteur laat negen personen aan het woord, onder wie zichzelf. Het gaat om twee psychiaters, een psycholoog, een huisarts, twee verloskundigen, een orthopedisch chirurg, een bedrijfsarts en een tandarts. Het ene verhaal is nog schokkender dan het andere. De maatregelen die door de tuchtcolleges worden opgelegd gaan van een waarschuwing, een berisping tot een verwijdering uit het BIG-register. Alle beklaagden, ook de enkeling die de waarschuwing gegrond vond, hebben ernstige en fundamentele kritiek op de gang van zaken bij de praktijk van het tuchtrecht. De meesten onder hen hebben na de tuchtprocedure psychische klachten ontwikkeld die bij sommigen enkele weken aanhielden en bij een enkeling deze zelfs leidden tot posttraumatische klachten. De auteur van dit boek overweegt zelfs te stoppen met het vak als psychotherapeut. De kwalificaties die de diverse regionale tuchtcolleges en het centrale tuchtcollege in Den Haag krijgen toegedicht variëren van kil, ongeïnteresseerd in de context van het gebeurde, een rigide vasthouden aan protocollen en richtlijnen en het ver verwijderd staan van de praktijk in de gezondheidszorg. De zittingen hebben het karakter van een kruisverhoor waarbij de hulpverleners worden geïntimideerd en behandeld als criminelen, zeker wanneer de uitspraak op een berisping of het doorhalen in het BIG-register is uitgelopen en de beklaagde met naam en toenaam in de media wordt genoemd en op een site van internet te boek staat als een ‹gevaarlijke hulpverlener›. Van dat laatste blijven zelfs echte misdadigers verstoken. Het verbaast mij dat de zaak van de huisarts uit Tuitjenhorn niet in dit boek voorkomt. Strikt genomen heeft het tuchtrecht daar ook geen bemoeienis gehad, maar wel hebben de Inspectie en het Openbaar Ministerie beide een zeer kwalijke rol gespeeld in deze dramatische geschiedenis, waarbij de huisarts, die een volgens de richtlijnen te hoge dosis morfine had toegediend aan een terminale patiënt, achtervolgd werd door de Inspectie en het Openbaar Ministerie en zelfs in een politiecel terechtkwam. Deze man, die als een zeer betrokken huisarts bekendstond, pleegde uiteindelijk zelfmoord. De affaire zorgde voor nogal wat beroering in het land en alleen de VPRO heeft het jaren later aangedurfd een zeer indringende en kritische reportage op de televisie uit te zenden. Verslagen door het tuchtrecht blijft niet alleen stilstaan bij een kritiek op een falende tuchtrechtspraak, maar komt ook met aanbevelingen. Laat een tuchtzaak voorafgaan door een ‹mediator› tussen klager en beklaagde. Het tuchtcollege legt geen straffen op, maar doet aanbevelingen. Wanneer de klacht ernstig is dient het civiel recht ingeschakeld te worden. Om intimidatie tijdens de zittingen te voorkomen dient er een neutrale setting te worden gecreëerd. Er moet een mogelijkheid zijn om commissieleden te wraken. Bij opleidingen dient er meer aandacht te worden besteed aan procedures en de ins and outs van het tuchtrecht.