Mijn leven is mislukt

Het proefschrift van Keilson was gebaseerd op een onderzoek naar de gevolgen van traumata bij Joodse weeskinderen geboren tussen 1925 en 1944, over wie de voogdij moest worden geregeld. De conclusie van het onderzoek laat zich in het volgende citaat samenvatten:

Het persoonlijke leven van Keilson wordt gekenmerkt door een sterke hang naar liefde en naar professionele erkenning op zowel het literaire als het therapeutische vlak. Op al deze fronten heeft Keilson een tekort ervaren. Zijn eerste roman Das Leben geht weiter was geen groot succes. Het boek was sterk geïnspireerd door en geënt op Tonio Kröger van Thomas Mann, voor wie hij een mateloze bewondering had. Zijn gedichten, die hij al vanaf zijn middelbareschooltijd schreef, hebben meer een persoonlijk karakter en verraden een zekere poëtische aanleg, zo laten de veelvuldige citaten in deze biografie zien. Tot een echte literaire erkenning is het pas gekomen in 2010, een jaar vóór zijn dood, zoals gezegd met The death of the adversary.

Wat de psychoanalyse betreft heeft het aanvankelijk ook niet echt stormgelopen. Zijn eerste ervaring was een afwijzing om in analyse te gaan bij een analyticus in Berlijn. Toen hij met deze teleurstelling bij zijn ouders thuiskwam, ontstak hij in een hevige woede, zoals die zich later bij tegenvallers vaker voordeden. Later heeft Keilson alsnog een leeranalyse bij Rik LeCoultre gedaan, waarmee hij een volwaardig lid werd van de Nederlandse Vereniging voor Psychoanalyse.

Met het verlangen naar liefde deden zich nogal wat complicaties voor, zoals blijkt uit de biografie waar het gaat over de relaties met vrouwen. Complicaties die niet alleen maar toe te schrijven zijn aan de nazitijd, de emigratie naar Nederland en het verblijf op onderduikadressen. Bij vaste relaties was er geregeld sprake van laterale verhoudingen die pas achteraf aan het licht kwamen en die een buitengewone verdraagzaamheid van de partners tonen. Pas in zijn tweede vaste relatie kwam er rust in zijn leven wat relaties betreft.

Hoe moeten we deze biografie waarderen? Ongetwijfeld is er sprake van een nauwgezette weergave van de gebeurtenissen in het leven van Keilson. De zeer uitgebreide documentatie van honderd pagina's is daar getuige van. Toch mis ik iets in deze soms wat al te gedetailleerde opsomming van feiten. Er is sprake van een gebrek aan een analyse van al deze gebeurtenissen. De auteur laat de interpretatie van de patronen in Keilsons leven over aan de lezer. Toch laat de biograaf Keilson op het eind van het boek zeggen: ‹Mijn leven is mislukt.› Waarin zit die mislukking dan? Ontegenzeglijk heeft Keilson ook successen en erkenning mogen smaken. Zeker op het eind van zijn leven is hij een gevierd auteur geworden. Toch vindt hij dat zijn leven is mislukt.

Ik sluit niet uit dat de biograaf — zonder het expliciet te benoemen — ons de suggestie heeft meegegeven dat Keilson met deze aanduiding van mislukking naar zijn eigen trauma verwijst, met name naar dat hij zich kwalijk neemt dat hij zijn ouders niet heeft kunnen redden uit de klauwen van de nazi's, terwijl hij zelf bezig was zijn eigen hachje te redden.

Verder vraag ik mij af of Barbara wel zo blij is met alles wat over haar vader in dit boek de revue passeert.

Alles bij elkaar een boeiend boek over een, in mijn ogen, onderbelichte auteur, die toch tot een van de onzen mag worden gerekend.

© 2009-2024 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x

De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.