Leidraad?

Het boek telt veertien hoofdstukken, die telkens eindigen met de nodige aanbevelingen en zelfs éénmaal verplichtingen. Het boek kan ingedeeld worden in drie grote delen. Hoofdstuk 1 tot en met 8 behandelen achtereenvolgens: [1] de inhoud van LPB, waarbij de belangrijkste theorieën de revue passeren, [2] de pathologie waarop LPB betrekking heeft, met een helder onderscheid tussen conflict- en ontwikkelingspathologie, [3] de doelen van LPB, [4] het indicatiegebied van LPB, [5] het stellen van een psychoanalytische diagnose en de weg ernaartoe, [6] een aantal praktische aspecten van LPB, [7] het uitblijven van gewenste en het optreden van ongewenste effecten en [8] tot slot aspecten van de waarborging van LPB-kwaliteit in navolging van het zevende hoofdstuk. De hoofdstukken 9, 10 en 11 behandelen respectievelijk methodologische aspecten van onderzoek naar de werkzaamheid van LPB, de status praesens van de resultaten van dergelijk onderzoek en tot slot een samenvatting van de huidige gegevens van de kosteneffectiviteit van LPB. Het derde en laatste deel van het boek behandelt in drie hoofdstukken respectievelijk de langdurige cognitieve gedragstherapie, de neuropsychoanalyse en transculturele aspecten van LPB.

Dit boek is ontstaan vanuit de groeiende behoefte in Nederland aan een eenduidige en transparante indicatiestelling voor en toepassing van LPB voor volwassenen en vanuit de noodzaak van reproduceerbare langetermijnuitkomsten van LPB. Deze behoefte en vereiste lijken me een relevant en noodzakelijk uitgangspunt in het huidige tijdsgewricht en dan misschien nog meer in Nederland dan in België. Echter ingaan op deze behoefte en vereiste in de vorm van de productie van deze leidraad lijkt me vanuit analytisch standpunt nauwelijks inspirerend, laat staan aan te bevelen.

Ik geef hierover een aantal losse gedachten. Er wordt onrecht gedaan aan de complexiteit en veelzijdigheid van de werkelijkheden die behoren tot het domein van LPB door zich bij de ontwikkeling van een leidraad vooral te baseren op empirisch wetenschappelijk onderzoek, daar waar psychoanalyse en bij uitbreiding LPB behoren tot het domein van de menswetenschappen. Het uitsluiten van tal van andere aspecten bij de ontwikkeling van een leidraad extraheert de ziel uit de LPB door zich al te zeer aan te passen aan het heersende (wetenschappelijke) paradigma. De vragen die vanuit de samenleving worden gesteld aan de LPB zijn gerechtvaardigd — zoals elke vraag dat is — en vormen een uitdaging op velerlei vlakken. Ik had op zijn minst een hoofdstuk verwacht in het boek waarin bijvoorbeeld uitvoerig werd stilgestaan bij het begrip ‹leidraad› of anders een hoofdstuk waarin dieper werd ingegaan op de motieven voor de ontwikkeling van deze leidraad en de relevantie hiervan voor de klinische praktijk. Bij het lezen van de leidraad moest ik regelmatig denken aan het concept ‹Faith› van Bion. Een leidraad gaat fundamenteel in tegen dit concept, want hij probeert richting te geven, te sturen, te beïnvloeden, te focussen op hetgeen men kent, ... Moge dit nu juist toch niet een wezenlijke focus zijn van LPB, zoals onder meer weergegeven door het openingscitaat van Nietzsche.

Doorgaans stel ik me de vraag bij het schrijven van een recensie wie mogelijk geïnteresseerd zou zijn in het gerecenseerde boek. Een visitatiecommissie of de verzekeringsinstellingen krijgen dit boek misschien graag voorgeschoteld? Of kan het misschien dienst doen als mooi uitgegeven eindtermen voor een of andere opleiding? Iemand die graag leidraden leest, vindt hier misschien zijn gading in? Ik moet alleszins bekennen dat ik niet veel heb gehad aan het lezen van deze leidraad en dat ik blij was dat het aantal bladzijden beperkt was tot een kleine tweehonderd. De mooie uitwerking van heel wat theoretische concepten, zoals bijvoorbeeld het heldere onderscheid tussen ontwikkelings- en conflictpathologie, konden mijn interesse wel wekken. Maar ja, misschien lees ik gewoon niet zo graag een leidraad. Ik heb me ook afgevraagd of de ontwikkeling van leidraden misschien meer ingebed zit in de Nederlandse cultuur en ik daarom als Belg minder goed ben geplaatst om het inspirerende hiervan te kunnen begrijpen. In dat geval denk ik dat ik deze leidraad kan aanraden aan elke Nederlandse psychotherapeut die LPB toepast of interesse heeft voor LPB; zelf ben ik veeleer geïnteresseerd in het verhaal van de Nederlanders achter de leidraad.

© 2009-2025 Uitgeverij Boom Amsterdam
ISSN 1382-516x

De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding) maar voor reproductie in welke vorm dan ook moet toestemming aan de uitgever worden gevraagd:

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (postbus 3060, 2130 KB, www.reprorecht.nl) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16, Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.